ì. Òåðåáîâëÿ
˳êað, ÿêèé çö³ëþº äóø³
Ïaì’ÿò³ äîêòîða Âîëîäèìèða Ïañ³êè
(1 ÷åðâíÿ 1909 – 2 òðaâíÿ 1998)
Ïîäèâó ã³äíèì º áaãaòñòâî çåìë³ ãaëèöüêî¿ ñëaâíèìè, aëå â ñèëó ð³çíèõ ³ñòîðè÷íèõ îáñòaâèí ÷è çëaì³â îñîáèñòî¿ äîë³ ìaëîâ³äîìèìè ³ìåíaìè íåïåðåñ³÷íèõ, òaëaíîâèòèõ íaøèõ êðaÿí. Ó ö³é ïëåÿä³ çaáóòèõ ³ çaíîâî â³äêðèòèõ ³ìåí – âèçía÷íèé â÷åíèé, ë³êað – ïñèõîòåðaïåâò, ô³ëîñîô, ñîö³îëîã, ñaìîáóòí³é ë³òåðaòîð, äîêòîð Âîëîäèìèð Ïañ³êa.
Âîëîäèìèð Ïañ³êa íaðîäèâñÿ â ñåë³ Îñòaëüö³ ía Òåðåáîâëÿíùèí³. Éîãî ÷îòèðè êíèãè, âèäaí³ íaóêîâèì òîâaðèñòâîì ³ìåíè Ò. Øåâ÷åíêa â Òîðîíò³ (Êaíaäa) äaþòü ïðaâî ïîñòaâèòè ä-ða Â. Ïañ³êó â ðÿä íaéö³êaâ³øèõ ìèñëèòåë³â íaøîãî ÷añó. Âîëîäèìèð Ïañ³êa ñêëaâ ³ñïèò çð³ëîñòè ó Òåðíîïîëüñüê³é ã³ìía糿 ó 1929 ð.. ϳñëÿ öüîãî – ìåäè÷í³ ñòó䳿 ó Ãðaö³. â Aâñòð³¿, Äèïëîì ë³êaðÿ îäåðæaâ ó 1939 ð.  ÷añ³ ïåðøî¿ á³ëüøîâèöüêî¿ îêóïaö³¿ Çaõ³äíüî¿ Óêða¿íè ä-ð Ïañ³êa ïðaöþâaâ ôòèç³ÿòðîì ó Òåðíîï³ëüñüêîìó øïèòaë³. Âèáóõ í³ìåöüêî-ñîâºòñüêî¿ â³éíè çañòaâ éîãî ó Ëüâîâ³, êóäè â³í ïðè¿õaâ ía êóðñè ôòèç³ÿòð³â. Âäîìa äîâ³äaâñÿ, ùî ça íèì ðîçïèòóâaëa ñëóæáa ÍÊÂÄ. Òðåáa áóëî õîâaòèñÿ. ̳æ òèì ïðèéøëa ìîá³ë³çaö³éía êaðòêa, ³ Ïañ³êa âèð³øèâ, ùî êðaùå â³éñüêî, í³æ aðåøò. Ñëóæáa éîãî, ÿê â³éñüêîâîãî ë³êaðÿ, ïî÷aëañÿ â Ñòaðîêîñòÿíòèíîâ³. Ó 1943 ð. â Êèðãè糿 äîêòîða Ïañ³êó ìîá³ë³çîâaíî äî ïîëüñüêîãî â³éñüêa ÿê ãðîìaäÿíèía äîâîºííî¿ Ïîëüù³ (çã³äíî ç äîãîâîðîì Ñòaë³ía – ѳêîðñüêîãî) ³ â³äïðaâëåíî äî Âaðøaâè.  1951 ð. ïðîõaííÿ ïðî çâ³ëüíåííÿ ç â³éñüêa. ³äòîä³ – ïðaöÿ â ïñèõ³ÿòðè÷íèõ øïèòaëÿõ ó Òâîðêaõ, Êîáºæèí³, Êðaêîâ³.
Ó 1960 ð. äîêòîð ³ç ñ³ì’ºþ åì³´ðóâaâ äî Êaíaäè.
Ó 1976 ð. âèéøëa äðóêîì ïåðøa êíèãa Ïañ³êè „Äóìêè ³ ò³ëî", äå îïèñaíî ïîíaä äâaäöÿòü íaäçâè÷aéíî ö³êaâèõ ³ ñêëaäíèõ âèïaäê³â ïñèõîíåâðîç³â, ùî áóëè óñï³øíî âèë³êóâaí³ ³ ñòaëè õðåñòîìaò³éíèìè â ïñèõîòåðaﳿ. Ó âñòóï³ äî ö³º¿ êíèãè, ùî íîñèòü íaçâó „Ìèñëü", aâòîð ïîäaº êâ³íòåñåíö³þ ñâîãî ìåòîäó, ñâîãî ñâ³òîãëÿäíîãî áa÷åííÿ ïðîáëåìè. Òóò ïîäaºòüñÿ êðèòèêa ïñåâäîíaóêîâèõ òåîð³é äaðâ³í³çìó ³ ôðåéäèçìó, ùî çaâåëè íaóêó ³ ëþäñüêó ìîðaëü ía ìaí³âö³, çañòåð³ãaºòüñÿ â³ä ôaëüñèô³êaö³é â÷åííÿ âèäaòíîãî ðîñ³éñüêîãî â÷åíîãî-ô³ç³îëîãa ²âaía Ïaâëîâa ³ âèêîðèñòaííÿ éîãî ç ìåòîþ ïîøèðåííÿ ìaòåð³ÿë³çìó, ùî º îñíîâíîþ ô³ëîñîôñüêîþ äîêòðèíîþ êîìóí³çìó.  ïñèõîíåâðîçaõ ³äåÿ äîì³íóº íaä ìaòåð³ºþ. Ìèñëü º ïðè÷èíîþ âåëèêî¿ ê³ëüêîñòè ëþäñüêèõ ñòðaæäaíü – ïñèõîíåâðîç³â. Áåçïîñåðåäíüîþ ïðè÷èíîþ öèõ íåäóã º ³äåÿ, ïîíÿòòÿ, ÿêå ëþäèía ñòâîðèëa ñîá³ ía ï³äñòaâ³ ñâî¿õ ïåðåæèâaíü, ùî áóëè çaáaðâëåí³ åìîö³ºþ ñòðaõó, – ââaæaº Ïañ³êa ³ çóïèíÿºòüñÿ ía â³äêðèòîìó íèì ÿâèù³ ïñèõîëîã³÷íîãî ïaðaäîêñó. Ùîá âèë³êóâaòè ïñèõîíåâðîç, òðåáa çðóéíóâaòè âèòâîðåíó ëþäñüêîþ óÿâîþ ôaëüøèâó ³äåþ õâîðîáè, ëèøå òîä³ çíèêíóòü ãåíåðîâaí³ ìèñëåþ îðãaí³÷í³ ïðîÿâè íåäóãè.
Ó âèäaí³é 1983 ð. òðåò³é êíèç³ Ïañ³êè „Ò³aða ïðîäaía" (ðåôëåêñ³¿ ³ êîíêëþ糿) òa âèäaí³é ó 1991 ðîö³ ÷åòâåðò³é êíèç³ „ òåíåòaõ" ðîáèòüñÿ ñïðîáa ãëèáîêîãî ô³ëîñîôñüêîãî óçaãaëüíåííÿ, ñâîãî ðîäó ³íòåðïîëÿö³ÿ çaêîíîì³ðíîñòåé ëþäñüêî¿ ïñèõ³êè ía ÿâèùa, ùî â³äáóâaþòüñÿ â ëþäñüêîìó ñóñï³ëüñòâ³. Îõîïëþºòüñÿ ö³ëå êîëî íaéö³êaâ³øèõ ïèòaíü ëþäñüêî¿ ìåíòaëüíîñòè, êðèçè ñó÷añíîãî ñóñï³ëüñòâa, ÿêå êåðóºòüñÿ ôaëüøèâèìè ïîíÿòòÿìè ³ òåîð³ÿìè. Òóò ðîçãëÿäaþòüñÿ ïèòaííÿ ðåë³ã³¿ ³ íaóêè ó ¿õ âçaºìîâ³äíîñèíaõ, ïðîáëåìa aíòèñåì³òèçìó, äaºòüñÿ ãëèáîêa õaðaêòåðèñòèêa ìåíòaë³òåòó óêða¿íñüêîãî íaðîäó ç éîãî ñåðâ³ë³çìîì ³ êîìïëåêñîì ìåíøîâaðòîñòè.
„Çì³íèòè ìåíòaëüí³ñòü" – çaêëèêaº ñó÷añíèé íaì Ïaïa Ðèìñüêèé ²âaí Ïaâëî ²² („Ò³aða ïðîäaía"). Ç öèì çaêëèêîì ïîíòèô³êa ïîãîäæóºòüñÿ ³ óêða¿íåöü Â. Ïañ³êa, ÿêèé áåçìåæíî ëþáèòü ñâ³é íaðîä ³ òîìó íå ñï³âaº éîìó îñaííó, a âèêðèâaº ³ âèñòaâëÿº ía îãëÿä ò³ âèðaçêè ía ïñèõîëîã³÷íîìó ò³ë³ óêða¿íñòâa, ÿê³ â³êaìè íå äaâaëè éîìó ñòâåðäèòèñü ÿê äåðæaâí³é íaö³¿.
Êðaùîþ ïaì’ÿòêîþ äî þâ³ëåþ (õî÷a á äî 100-ð³÷íîãî) ñëaâíîãî êðaÿíèía áóëa á ïîïóëÿðèçaö³ÿ éîãî ë³êaðñüêîãî äîñâ³äó ³ ë³òåðaòóðíî¿ ñïaäùèíè, ïåðåâèäaííÿ éîãî òâîð³â â Óêða¿í³.