29 òðàâíÿ 1998 ð. â³ä³éøîâ ó çàñâ³òè íà 73 ðîö³ æèòòÿ Ëåîí³ä Ô³ëü, ëþäèíà íàäçâè÷àéíî îáäàðîâàíà ³ ñóñï³ëüíî-ãðîìàäñüêè âèðîáëåíà. Íàðîäèâñÿ â³í 13 ÷åðâíÿ 1925 ð. è Êàì’ÿíö³ Ïîä³ëüñüêîìó ó ðîäèí³ Þõèìà òà Àííè Ãåðàñèìåíêî Âîëêîíñüêî¿ ðîäîì ç Îäåñè. Áàòüêî Þõèì Ô³ëü ïðîôåñîð óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðè â Êðåì’ÿíåöüêîìó óí³âåðñèòåò³, à ìàòè – ó÷èòåëüêà ñåðåäíüî¿ øêîëè â Êàì’ÿíö³ Ïîä³ëüñüêîìó òà îðãàí³çàòîðêà äèòÿ÷èõ ñàäê³â.
Òà íå äîâãî Ëåîí³ä âò³øàâñÿ áàòüê³âñüêîþ ëþáîâ’þ, áî âæå íà ïî÷àòêó 30-èõ ðîê³â áàòüêî áóâ àðåøòîâàíèé ³ çàñëàíèé íà Ñîëîâêè, à çãîäîì íà Ñèá³ð. Ïðîòå ïî ê³ëüêîõ ðîêàõ áàòüêà çâ³ëüíèëè, àëå íå äîçâîëèëè ïîâåðòàòèñÿ â Óêðà¿íó, à ò³ëüêè äî ì³ñòà Âîðîíåæà, ùî íà ï³âí³÷ â³ä Ñëîáîæàíùèíè ³ òîä³ ìàòè ç Ëåîí³äîì òàêîæ âè¿õàëà äî ÷îëîâ³êà. Òà â êîðîòêîìó ÷àñ³ ö³ëó ðîäèíó âëàäà ïåðåñåëèëà äî Êóðñüêà ³ òàì Ëåîí³ä â÷èâñÿ ó ñåðåäí³é øêîë³. Àëå ðîäèí³ Ô³ë³â íå ñóäèëîñÿ áóòè ðàçîì, â ÷àñ³ òåðîðó áàòüêà çíîâó àðåøòóâàëè ³ öèì ðàçîì òàê äîïèòóâàëè, ùî çàìó÷èëè íà ñìåðòü.
 ÷àñ³ í³ìåöüêî-ñîâºòñüêî¿ â³éíè, í³ìö³ îêóïóâàëè Êóðñüê, ç öüîãî ñêîðèñòàëà ìàòè Ëåîí³äà Ô³ëÿ ³ â ñ³÷í³ 1943 ð. âèñëàëà ñâîãî ñèíà äî Ïðàãè, äå â òîé ÷àñ ïåðåáóâàâ ¿¿ áðàò ä-ð Ïîë³êàðï Ãåðàñèìåíêî, äÿäüêî Ëåîí³äà. Òîé, íå ãàþ÷è ÷àñó, âæÿ 24 ñ³÷íÿ 1943 ð. â³ä³ñëàâ Ëåîí³äà äî óêðà¿íñüêî¿ ã³ìíà糿 Ìîäðæàíàõ êîëî Ïðàãè, ùîá â³í çàê³í÷èâ ñåðåäíþ îñâ³òó.
18 òðàâíÿ 1944 ð. Ëåîí³ä ñêëàâ ìàòóðàëüí³ ³ñïèòè ³ç íàéêðàùèìè îö³íêàìè â éîãî êëÿñ³. Çàê³í÷èâøè ñåðåäíþ øêîëó, Ëåîí³ä Ô³ëü âæå 30 òðàâíÿ çãîëîñèâñÿ äîáðîâîëüöåì äî óêðà¿íñüêî¿ Äèâ³ç³¿ «Ãàëè÷èíà», àëå òîìó, ùî ïîêëèêàííÿ äî Äèâ³ç³¿ íå ïðèõîäèëî, éîìó äîâåëîñÿ ùå ÷îòèðè ì³ñÿö³ ïðàöþâàòè â ÿêîãîñü áàâîðà êîëî Ðå´åíåáóð´ó, äå çàçíàâ í³ìåöüêîãî òðàêòóâàííÿ ñëîâ’ÿíñüêèõ ðîá³òíèê³â. Íàðåøò³ 18 âåðåñíÿ ïðèéøëî ïîêëèêàííÿ ³ 2 æîâòíÿ 1944 ð. Ô³ëü ïðè¿õàâ äî âèøê³ëüíîãî òàáîðó «Íîéãàììåð» ³ áóâ ïðèä³ëåíèé äî 11-î¿ ñîòí³ çàïàñíîãî ïîëêó Äèâ³ç³¿ «Ãàëè÷èíà». Öå áóâ ÷àñ, êîëè íîâîîðãàí³çîâàíà Äèâ³ç³ÿ âæå çíàõîäèëàñÿ íà Ñëîâà÷÷èí³, à çàïàñíèé âèøê³ëüíèé ïîëê âè¿õàâ çà íåþ é îñ³â ó ì³ñò³ ×àäöà.
Äèâ³ç³ÿ òåðï³ëà íà áðàê ï³äñòàðøèí ³ ¿õ çàñòóïàëè ÷àñîì á³ëüø ³íòåë³´åíòí³ ðåêðóòè. Òàêà äîëÿ ïðèïàëà ³ Ë. Ô³ëåâ³, ÿêèé, íå ñê³í÷èâøè ðåêðóòñüêîãî âèøêîëó, 18 ãðóäíÿ 1944 ð. áóâ íîì³íîâàíèé ðîéîâèì. Ïåðåáóâàþ÷è â ×åõ³¿ òà â Äèâ³ç³¿, Ô³ëü çàäîâ³ëüíî îïàíóâàâ í³ìåöüêó ìîâó ³ ì³ã ñï³ëêóâàòè ³ç í³ìåöüêèì êîìàíäóâàííÿì.
23 ñ³÷íÿ 1945 ð. çàïàñíèé ïîëê ïîêèíóâ ñâî¿ ì³ñöÿ ïîñòîþ ³ âèðóøèâ ìàðøîì ÷åðåç ö³ëó Ñëîâà÷÷èíó äî Êàðèíò³¿ â Àâñòð³¿, à Äèâ³ç³þ ðîçòàøîâàíî â Ñëîâåí³¿, ÷è ïàê ó Äîë³øí³é Ñòè𳿠(òàê í³ìö³ íàçèâàëè àíåêòîâàíó äî ²²² Ðàéõó Ñëîâåí³þ. Ô³ëü áóâ ïåðåâåäåíèé äî 9-î¿ ñîòí³ äî ãðóïè ãðàíàòîìåò÷èê³â, ðîçòàøîâàíî¿ êîëî ì³ñòå÷êà Ôèëüêåðìàðêòó. Çàïàñíèé ïîëê òðåíóâàâ íîâîáðàíö³â, ÿêèõ íå áðàêóâàëî, äî îñòàííüîãî äíÿ â³éíè é íèìè äîïîâíþâàâ ëþäñüê³ âòðàòè â ïîîäèíîêèõ ïîëêàõ.
Òàê çàõîïèëà éîãî êàï³òóëÿö³ÿ ͳìå÷÷èíè 8 òðàâíÿ 1945 ð. Äèâ³ç³ÿ â³äñòóïàëà íà ï³âäåííèé çàõ³ä, ùîá íå ïîïàñòè â áîëüøåâèöüêèé ïîëîí, çàïàñíèé ïîëê çëîæèâ çáðîþ ùîéíî 15 òðàâíÿ 1945 ð. ïåðåä áð³òàíñüêîþ ÷àñòèíîþ êîëî Ôåëüäê³ðõåíó, ÿêà â³ä³ñëàëà äèâ³çèéíèê³â äî ²²²-ãî òàáîðó, îðãàí³çîâàíîãî çàðàç çà ì³ñòîì. Çâ³äòè çàïàñíèé ïîëê áð³òàíö³ ïåðåâåçëè 23 òðàâíÿ äî ²òà볿, ïðî¿æäæàþ÷è ÷åðåç ì³ñòà Óä³íå, Ìåñòå êîëî Âåíåö³¿, Ôåððàðó, à âê³íö³ äî íàøâèäêî îðãàí³çîâàíîãî òàáîðó äëÿ ïîëîíåíèõ íà çàñ³ÿíèõ ³òàë³éñüêèõ ïîëÿõ êîëî ì³ñöåâîñòè Áåëëÿð³ÿ íàä Àäð³ÿòèöüêèì ìîðåì.
Ó Áåëëÿ𳿠âñ³ äèâ³ç³éíèêè, à ç íèìè ³ Ëåîí³ä Ô³ëü, ïðîõîäèëè ò.çâ. ñêð³í³í´ ó á³ëüøîâèöüêî¿ Ðåïàòð³ÿö³éíî¿ êîì³ñ³¿, ÿêà íàìîâëÿëà âñ³õ äèâ³ç³éíèê³â ïîâåðòàòèñÿ äîäîìó, ùî ç ðîñ³éñüêà íàçèâàëîñÿ «íà ðîä³íó», òîáòî íà Áàòüê³âùèíó. Òðè÷³ êîæíèé äèâ³ç³éíèê ïðîõîäèâ ó íèõ äîïèòè é íàìîâè, â ÷àñ³ ÿêèõ á³ëüøîâèöüê³ îô³öåðè âèøóêóâàëè ñâî¿õ êîëèøí³õ ãðîìàäÿí, òîáòî îñ³á, ÿê³ äî âåðåñíÿ 1939 ð. ïðîæèâàëè â ÑÑÑÐ. Ô³ëü â ä³éñíîñò³ ï³äïàäàâ ï³ä òó êàòåãîð³þ, àëå â³í íå âèÿâèâ ì³ñöÿ ñâîãî ïîõîäæåííÿ ³ çàëèøèâñÿ â òàáîð³ ïîëîíåíèõ.
Êîëè â æîâòí³ 1945 ð. âñ³õ ïîëîíåíèõ äèâ³ç³éíèê³â áð³òàíö³ ïåðåâåëè äî òàáîðó á³ëÿ ì³ñòà гì³í³, Ëåîí³ä Ô³ëü ñêîðî çíàéøîâñÿ ó ñêëàä³ àíãëî-óêðà¿íñüêèõ ïåðåêëàä÷èê³â, ÿê³ ïðàöþâàëè ó øòàá³ òàáîðó òà á³ëÿ â’¿çíî¿ áðàìè òàáîðó.
Àëå â òàáîð³ â³í ïîáóâ ò³ëüêè îäèí ð³ê ³ ë³òîì 1946 ð. â³í ïîêèíóâ òàá³ð ³ âè¿õàâ äî Ðèìó. ß çðîáèâ òå ñàìå â ñåðïí³ òîãî æ ðîêó ç íàì³ðîì âïèñàòèñÿ íà ñòó䳿 â óí³âåðñèòåò³ ³ çàìåøêàâ íà âóë. Áîñ÷åòòî, 5, íåäàëåêî â³ä ãîëîâíî¿ ïëîù³ Ðèìó Piazza Independeza. ² ÿêå æ áóëî ìîº çäèâóâàííÿ, êîëè îäíîãî äíÿ ÿ âèõîäèâ ç³ ñâ êâàðòèðè, à ç áóäèíêó íàïðîòè âèõîäèâ Ëåîí³ä Ô³ëü. Àëå öå áóëà íàøà îñòàííÿ çóñòð³÷ â Åâðîï³. ß «äîáðîâ³ëüíî» ïîâåðíóâñÿ íàçàä äî òàáîðó ïîëîíåíèõ, à Ô³ëü çàëèøèâñÿ â Ðèì³.
 Ðèì³ â³í çàëèøèâñÿ ùå äâà ðîêè ³, âèâ÷èâøè ùå é ³òàë³éñüêó ìîâó, â³í ï³â ðîêó ïðàöþâàâ â àìåðèêàíñüêîìó Quartermaster Depot, ÿê áþðîâèé ðîá³òíèê, äå âèðîáèâ ñîá³ äîáðó îï³í³þ. Íà â³äõîä³ 15 âåðåñíÿ ð. éîãî íà÷àëüíèê ñòâåðäæóâàâ, ùî Ô³ëü «âèÿâèâ ñåáå òî÷íèì ³ ñîâ³ñíèì ïðàö³âíèêîì. Éîãî ³íòåë³´åíòíà ïîâåä³íêà ó âèêîíóâàíí³ ñâî¿õ îáîâ’ÿçê³â áóëà êîðèñíîþ äëÿ íàøîãî â³ää³ëó ³ òîìó ÿ ïîðó÷àþ éîãî ÿê ã³äíîãî êàíäèäàòà íà êîæíó ðîáîòó, íà ÿêó â³í çãîëîñèòüñÿ».
 1948 ð. Ëåîí³ä ô³ëü âè¿õàâ äî Àð´åíò³íè ïðè äîïîìîç³ ºïèñêîïà ²âàíà Áó÷êà, ÿêèé îï³êóâàâñÿ ïîëîíåíèìè äèâ³ç³éíèêàìè, òóò âêëþ÷èâñÿ â ïðàöþ ìîëîä³æíî¿ îðãàí³çàö³¿ ïðè òîâàðèñòâ³ «Â³äðîäæåííÿ» ³ áðàâ ó÷àñòü ó ñïîðòîâèõ ³ãðàõ, çîêðåìà â â³äáèâàíö³. Òàì â³í êð³ì ñïîðòîâèõ ïåðåìîã, áî óêðà¿íñüêà â³äáèâàíêîâà äðóæèíà áóëà îäíîþ ç íàéêðàùèõ â Àð´åíò³í³, â³í ïîçíàéîìèâñÿ ç Äàðêîþ, äî÷êîþ õîð. Äèâ³ç³¿ ²âàíà Ñóõàðÿ, ç ÿêîþ îäðóæèâñÿ 23 ëþòîãî 1952 ð.
Ó 1951 ð. Ëåîí³ä Ô³ëü âïèñàâñÿ äî íîâîîðãàí³çîâàíî¿ êîîïåðàòèâè «Â³äðîäæåííÿ», ÿê ¿¿ 22 ÷ëåí ³ ñòàâ ¿¿ ÷ëåíîì ñï³âîñíîâíèêîì. гê ï³çí³øå éîãî âèáðàëè äî óïðàâè 𳺿 Êîîïåðàòèâè, à â 1957 ð4 éîìó äîðó÷åíî â³äïîâ³äàëüíèé îáîâ’ÿçîê çâ’ÿçêîâîãî ç ÷ëåíñòâîì òà ç àð´åíò³íñüêîþ âëàäîþ.  öåé ÷àñ Ô³ëü âîëîä³â óæå çîâñ³ì çàäîâ³ëüíî åñïàíñüêîþ ìîâîþ, âïîâí³ ñïðàâëÿâñÿ ç³ ñâî¿ìè îáîâ’ÿçêàìè, ñòàâ ïîë³ãëîòîì. 6 êâ³òíÿ 1961 ð. ð³÷í³ çàãàëüí³ çáîðè Êðåäèòîâî¿ êîîïåðàòèâè âèáðàëè Ëåîí³äà Ô³ëÿ ãîëîâîþ óïðàâè – ïðåçèäåíòîì êîîïåðàòèâè. ϳä éîãî êåð³âíèöòâîì Êðåäèòîâà êîîïåðàòèâà ðîçâèâàëàñÿ óñï³øíî ³ òîìó ÷ëåíñòâî ïåðåîáðàëî éîãî ãîëîâîþ ÷åðåç íàñòóïíèõ 12 ðîê³â, àæ äî âè¿çäó äî Êàíàäè ó 1973 ð. ϳä ê³íåöü 1960-èõ ðîê³â Ëåîí³ä Ô³ëü ñïðîâàäèâ ç Óêðà¿íè ñâîþ ìàìó Àííó Ãåðàñèìåíêî, ÿêà ï³çí³øå åì³´ðóâàëà ðàçîì ç ñèíîì äî Êàíàäè ³ òàì äîæèëà ñâîãî â³êó.
Êð³ì òîãî Ô³ëü áóâ àêòèâíèì â óïðàâ³ ñóñï³ëüíî-ãðîìàäñüêîãî òîâàðèñòâà «Â³äðîäæåííÿ» ³ ç éîãî ðàìåíè áóâ çàñòóïíèêîì ãîëîâè Óêðà¿íñæêî¿ öåíòðàëüíî¿ ðåïðåçåíòàö³¿ â Àð´åíò³í³, áóâ ¿¿ äåëå´àòîì íà ²-èé Ñâ³òîâèé êîí´ðåñ â³ëüíèõ óêðà¿íö³â â 1967 ð. â Íüþ-Éîðêó. ³í áóâ ó÷àñíèêîì ³ äåëå´àòîì ÷îòèðüîõ íàñòóïíèõ Ñâ³òîâèõ êîí´ðåñ³â â³ëüíèõ óêðà¿íö³â ³ âèêîíóâàâ òàì â³äïîâ³äàëüí³ ïðèçíà÷åííÿ, ó ðåçîëþö³éí³é, ô³íàíñîâ³é, àáî â íîì³íàö³éí³é êîì³ñ³ÿõ Êîí´ðåñó. ßê ÷ëåí ÓÖÐ â³í ï³äòðèìóâàâ àêö³þ ¿¿ ãîëîâè ä-ðà Âàñèëÿ ²âàíèöüêîãî ó éîãî çàõîäàõ ïîáóäóâàòè ïàì’ÿòíèê Òàðàñîâ³ Øåâ÷åíêîâ³ â Áóåíîñ Àéðåñ, ùî é áóëî óñï³øíî çàâåðøåíî â ëèñòîïàä³ 1971 ð.
 ñåðïí³ 1970 ð. Ë. Ô³ëü çàì³íÿâ àð´åíò³íñüêó çèìó çà åâðîïåéñüêå ë³òî ³ ïåðøèé ðàç ïî â³éí³ â³äâ³äàâ ç äðóæèíîþ Äàð³ºþ Åâðîïó, à â ïåðøó ÷åðãó ì³ñòî Ëîíäîí, äå â³ä 23 äî 29 ñåðïíÿ â³äáóâàâñÿ VII –èé Âåëèêèé Çá³ð óêðà¿íñüêèõ íàö³îíàë³ñò³â (ÂÇÓÍ). Íà òîìó ÂÇÓÍ-³ â³í áóâ îáðàíèé çàñòóïíèêîì ÷ëåíà Ïðîâîäó ÎÓÍ. ϳñëÿ òîãî Ô³ëü ç äðóæèíîþ ïî¿õàâ íà åâðîïåéñüêèé êîíòèíåíò ³ â³äâ³äàâ Ïàðèæ, Øâàéöàð³þ ³ Ðèì, à ïîò³ì Ìþíõåí ³ Ïðàãó, ÿêà â òîé ÷àñ ïåðåæèâàëà âòðàòó ò.çâ. Ïðàçüêî¿ âåñíè ðàçîì ³ç Äóá÷åêîì. Ïðè ÷îìó çàãëÿíóâ Ô³ëü ³ äî Ìîäðæàí, äå â³í ê³í÷àâ ñåðåäíþ îñâ³òó â óêðà¿íñüê³é ã³ìíà糿, ÿêî¿ òîä³ âæå íå áóëî. Äî Óêðà¿íè òîä³ â³í íå ïî¿õàâ â î÷³êóâàíí³ á³ëüø ñïðèÿòëèâèõ ïîë³òè÷íèõ îáñòàâèí.
Íà VIII ÂÇÓÍ, ùî â³äáóâñÿ ó ì. Êë³âëåíä (ÑØÀ) â³ä 28 ëèñòîïàäà äî 1 ãðóäíÿ 1974 ð., Ô³ëü áóâ îáðàíèé ïîâíîïðàâíèì ÷ëåíîì ÏÓÍ ³ íèì çàëèøèâñÿ àæ äî Õ²²-ãî Çáîðó, ùî â³äáóâñÿ ó ì³ñò³ ²ðïåíü íåäàëåêî Êèºâà â³ä 20 äî 22 òðàâíÿ 1993 ð. âæå ó íåçàëåæí³é Óêðà¿í³.
Ïðè¿õàâøè äî Êàíàäè, äî Òîðîíòî, â³í íåãàéíî âêëþ÷èâñÿ â ðÿäè Óêðà¿íñüêîãî íàö³îíàëüíîãî îá’ºäíàííÿ, ÿê ÷ëåí Գ볿 ó Òîðîíòî. Íà êðàéîâ³é êîíôåðåíö³¿ â Ìîíòðåàë³ â 1975 ð. áóâ îáðàíèé íà ïîñò ãîëîâè (òîáòî ïðåçèäåíòà) Ïðåçè䳿 ÓÍÎ Êàíàäè. Çã³äíî ç éîãî æ òàêè ïðîïîçèö³ºþ êðàéîâà êîíôåðåíö³ÿ çì³íèëà ñòàòóò òàê, ùî òà ñàìà îñîáà ìîãëà áóòè ïåðåîáðàíà ïðåçèäåíòîì ò³ëüêè îäèí ðàç, òîáòî íå á³ëüøå äâîõ êàäåíö³é. Öå äàâàëî ìîæëèâ³ñòü êîæíîìó ÷ëåíîâ³ êàíäèäóâàòè ó ïðåçèäåíòè, íå îáðàæàþ÷è òîãî, ùî â äàíîìó ÷àñ³ ê³í÷àâ äðóãó êàäåíö³þ. Âíàñë³äîê òîãî â 1982 ð. Ô³ëü çàëèøèâñÿ ó Ïðåçè䳿 ÓÍÎ, ÿê ïîïåðåäí³é ïðåçèäåíò. Ç ðàìåíè ÓÍÎ Ô³ëü áðàâ ó÷àñòü ó ê³ëüêîõ êîí´ðåñàõ óêðà¿íö³â Êàíàäè. ³ä 1985 ð. Ë. Ô³ëü áóâ òàêîæ ³ ÷ëåíîì Ïðîâîäó óêðà¿íñüêèõ íàö³îíàë³ñò³â. Ó 1988-1992 ðîêàõ â³í áóâ çàñòóïíèêîì ãîëîâè ²äåîëîã³÷íî ñïîð³äíåíèõ íàö³îíàë³ñòè÷íèõ îðãàí³çàö³é ³ â³ä 1977 ð. ðåïðåçåíòóâàâ öþ îðãàí³çàö³þ â Ñåêðåòàð³ÿò³ ÑÊÂÓ, à íà V-ìó Êîí´ðåñ³ â³ëüíèõ óêðà¿íö³â áóâ îáðàíèé 3-³ì çàñòóïíèêîì ïðåçèäåíòà ÑÊÂÓ é ô³íàíñîâèì ñåêðåòàðåì Ïðåçè䳿 Ñåêðåòàð³ÿòó. ³í òàêîæ áóâ àêòèâíèì ÷ëåíîì Óêðà¿íñüêî¿ êðåäèòîâî¿ ñï³ëêè ³ ÷åðåç äåê³ëüêà ðîê³â áóâ ÷ëåíîì ¿¿ Êîíòðîëüíî¿ êîì³ñ³¿, à ïîò³ì ³ ÷ëåíîì äèðåêö³¿.
Õî÷à Ë. Ô³ëü áóâ äóæå àêòèâíèì â óêðà¿íñüêîìó ñóñï³ëüíîìó æèòò³, íà ïðîæèòîê çàðîáëÿâ â³í ó ð³çíèõ àð´åò³íñüêèõ ï³äïðèºìñòâàõ, à â 1950 ð. ä³ñòàâ ïðàöþ â àìåðèêàíñüê³é ôàáðèö³ «Westing-house – Argentina» ó áóõãàëüòåðñüêîìó â³ää³ë³, òàì âèÿâèâ â³í ñâî¿ çä³áíîñò³ ³ â êîðîòêîìó ÷àñ³ àâàíñóâàâ íà ïîñàäó ãîëîâíîãî áóõãàëüòåðà.  1964 ð. Ô³ëü ïåðåéøîâ íà ïðàöþ äî àìåðèêàíñüêî¿ àâòîìîá³ëüíî¿ ôàáðèêè «Ford Motor Company of Argentina» òàêîæ íà ïîñàäó íà÷àëüíèêà áóõãàëüòåðñüêîãî â³ää³ëó. Êîëè æ â³í âèÿâèâ áàæàííÿ åì³´ðóâàòè äî Êàíàäè â 1972 ð., òî àäì³í³ñòðàö³ÿ «Ôîðäà» íå ò³ëüêè ïîãîäèëàñÿ íà òå, ùîá éîãî ïåðåâåñòè ÿê åòàòíîãî óðÿäîâöÿ äî ìàò³ðíîãî òîâàðèñòâà â ijòðîéò³, à ðàäøå éîãî ôàáðèêè â Îêâ³ë êîëî Òîðîíòî, àëå ïîêðèëà òàêîæ ³ âñ³ éîãî ³ éîãî ðîäèíè êîøòè ïîäîðîæ³ äî Êàíàäè.
Ïðè¿õàâøè äî Òîðîíòî Ô³ëü çàéíÿâ ïîñàäó íà÷àëüíèêà áóõãàëüòåðñüêîãî â³ää³ëó ó «Ford Morot Company of Canada» â Îêâ³ë, Îíòàð³î, ç óñ³ìà ïðèâ³ëåÿìè ÷ëåíà ìåíàäæìåíòó êîìïàí³¿. Òàì â³í, íåçâàæàþ÷è íà ñèëüíó êîíêóðåíö³þ ç áîêó ðîäîâèòèõ êàíàäñüêèõ ãðîìàäÿí, ïðàöþâàâ àæ äî â³äõîäó íà ïåíñ³þ â 1990 ð., ùî âêàçóº íà éîãî çàäîâ³ëüíó ðîáîòó äëÿ ï³äïðèºìñòâà. Ìàëî òîãî, â 1989 ð. ùå ïåðåä â³äõîäîì íà ïåíñ³þ ìàíàäæìåíò êîìïàí³¿ Ôîðäà, ùî ñàìå â òîìó ÷àñ³ ðîçïî÷àâ áóäîâó íîâî¿ ôàáðèêè â Åñïàí³¿, â³äðÿäèâ éîãî äî Åñïàí³¿ ÿê â³äïîâ³äàëüíîãî çà ô³íàíñîâó ä³ëÿíêó â ÷àñ³ áóäîâè. Ë. Ô³ëü ïðèéíÿâ ïðîïîïçèö³þ ³ â 1989 ð. âèºõàâ ç äðóæèíîþ äî Åñïàí³¿, äå â³í ïðîáóâ ìàéæå äâà ðîêè. ² òàì, âëàñíå, íà äðóãîìó ðîö³ ïåðåáóâàííÿ ïîÿâèëèñÿ â íüîãî ïåðø³ îçíàêè æàõëèâî¿ õâîðîáè – çàíèêó ïàì’ÿòè, ÿêó çâóòü «Àëüöãàéìåð».
ϳä ê³íåöü 1991 ð. ïîâåðíóâñÿ äî Êàíàäè ³ äî ñóñï³ëüíî-ãðîìàäñüêî¿ ïðàö³, ãîëîâíî äî Ïðåçè䳿 ÑÊÂÓ. Àëå öå âæå íå áóâ òîé Ëåîí³ä Ô³ëü, ÿêîãî çíàëà ãðîìàäà, ÿê äîáðîãî äèñêóòàíòà, ÿêèé íå ïîòðåáóâàâ øóêàòè çà ñëîâîì. ² â³í öå ñêîðî ñàì çðîçóì³â ³ âí³ñ ðåçè´íàö³þ ³ç ÷ëåíñòâà Ïðåçè䳿 ÑÊÂÓ íà ïî÷àòêó 1992 ð.
 òîìó ðîö³ ïî÷àëèñÿ ïðèãîòóâàííÿ äî 1-ãî Óêðà¿íñüêîãî âñåñâ³òíüîãî ôîðóìó â Êèºâ³, â³í ðàçîì ç äðóæèíîþ Äàð³ºþ ìàâ çìîãó ïî¿õàòè äî Êèºâà ³ ÿê äåëå´àòè ÑÊÂÓ ïîáóâàòè íà Ôîðóì³ 22-24 ñåðïíÿ. Ïðè ò³é íàãîä³ â³í â³äâ³äàâ ñâ³é ð³äíèé Êàì’ÿíåöü Ïîä³ëüñüêèé ³ ùàñëèâî ïîâåðíóòèñÿ äî Êàíàäè. Àëå õâîðîáà ó íüîãî ïðî´ðåñóâàëà äîâîë³ øâèäêî, â³í ïåðåñòàâ áðàòè ó÷àñòü ó ñóñï³ëüíî-ãðîìàäñüêîìó æèòò³, à â òîìó ³ â ÓÍÎ. ÓÍÎ Êàíàäè òðàòèëî íàïðàâäó òàëàíîâèòîãî ³ â³ääàíîãî ÷ëåíà.
Íà æàëü, ë³êàðñòâà íà òó õâîðîáó ïîêèùî íå çíàéäåíî. Êîëè âæå âèÿâèëîñÿ, ùî éîãî ñàìîãî íå ìîæíà çàëèøàòè, ðàäè áåçïåêè éîãî ñàìîãî ë³êàð³ ïîðàäèëè â³ääàòè ó ë³êàðíþ, äå ïîñò³éíî º â³äïîâ³äíèé íàãëÿä ³ ë³êàðñüêà îï³êà. Ñòàí éîãî çäîðîâ’ÿ ïîã³ðøóâàâñÿ, â³í òðàòèâ çä³áí³ñòü ðîçìîâëÿòè. Âê³íö³ â³í óæå íå ï³çíàâàâ ñâ äðóæèíè, àí³ ñâî¿õ ä³òåé, ñèíà Àíäð³ÿ òà äî÷êè ˳ë³. Ó òàêîìó ñòàí³ â³í â³ä³éøîâ ³ç öüîãî ñâ³òà 29 òðàâíÿ 1998 ð. íà 73 ðîö³ æèòòÿ.
 îñîá³ Ô³ëÿ ãðîìàäà ñòðàòèëà â³ääàíîãî ³ òàëàíîâèòîãî ä³ÿ÷à. Ëåîí³ä Ô³ëü ïîìåð, àëå ÿê öå ñëóøíî çàââàæèâ çâ³òîäàâåöü ³ç ïîõîðîíó «Â³í æèâå ó éîãî ä³ëàõ, âèêîíàíèõ íà ñëóæá³ Óêðà¿í³ ÿê áîðåöü, âîÿê Äèâ³ç³¿ ÓÍÀ, ïàòð³îò ³ ïðîâ³äíà ëþäèíà ñåðåäîâèùà ÓÍÎ òà óêðà¿íñüêî¿ íàö³¿». Òë³íí³ îñòàíêè éîãî ñïî÷èëè ó êàíàäñüê³é çåìë³ íà óêðà¿íñüêîìó öâèíòàð³ ñâ. Âîëîäèìèðà â Îêâ³ë, íåäàëåêî Òîðîíòî, äàëåêî â³ä ð³äíî¿ Óêðà¿íè, ÿêîþ â³í æèâ ³ äëÿ ÿêî¿ íå æàë³â ñâîãî çäîðîâ’ÿ, åíå𴳿 ³ ÷àñó. Çàëèøèâ â³í ó ãëèáîêîìó ñìóòêó äðóæèíó Äàð³þ, ñèíà Àíäð³ÿ òà äî÷êó ˳ëþ Ïåðóí ³ ÷îòèðüîõ âíóê³â.
³÷íà ïàì’ÿòü ïîê³éíîìó.
Â. Âåðèãà